Οι λειτουργίες του πιο πολύτιμου υγρού στο σώμα και οι πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζει ο αιμοδότης
Είναι το πιο πολύτιμο υγρό, καθώς χωρίς αυτό το σώμα δεν μπορεί να λειτουργήσει. Το αίμα αποτελεί τη βασική πηγή εφοδιασμού των οργάνων με θρεπτικά συστατικά όπως γλυκόζη, αμινοξέα και λιπαρά οξέα, ενώ έχει τη μοναδική ιδιότητα να απολυμαίνει και να επουλώνει τις επιφανειακές πληγές. Μεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύμονες στους ιστούς του σώματος. Το διοξείδιο του άνθρακα από τους ιστούς του σώματος στους πνεύμονες και τις ορμόνες από τους αδένες σε όλο το σώμα. Παίρνει μαζί του τα απόβλητα που χρειάζεται να φύγουν έξω από το σώμα και φροντίζει για τη σωστή κυκλοφορία των λευκών αιμοσφαιρίων και την ανίχνευση βλαβερών ριζών από αντισώματα, για το μηχανισμό αυτόματης αποκατάστασης (πήξη) του οργανισμού, για τη ρύθμιση του pH του οργανισμού και τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος.
Διασχίζει το ανθρώπινο σώμα με μέση ταχύτητα 2 χιλιόμετρα την ώρα, καλύπτοντας όλο το δίκτυο των αιμοφόρων αγγείων, των οποίων η επιφάνεια υπολογίζεται σε 8.000 τετραγωνικά μέτρα. Με κάθε παλμό της η καρδιά διοχετεύει περίπου 70 χιλιοστόλιτρα αίματος στις αρτηρίες, που ισοδυναμούν με περίπου 7.000 λίτρα ημερησίως ή περίπου 2,5 εκατομμύρια λίτρα το χρόνο. Ένας ενήλικας έχει στον οργανισμό του περίπου 4-6 λίτρα αίματος.
Το αίμα διακρίνεται σε τέσσερις τύπους: A, B, AB και O, καθένας από τους οποίους προσδιορίζεται είτε ως Rh-θετικός είτε ως Rh-αρνητικός, ανάλογα με το αν υπάρχει ή όχι στα ερυθρά αιμοσφαίρια ο λεγόμενος παράγοντας Ρέζους. Το Rh-θετικό αίμα είναι το πλέον κοινό καθώς χαρακτηρίζει το 85% περίπου όλων των τύπων αίματος.
Τα συστατικά του αίματος και οι λειτουργίες τους
Τα ερυθρά αιμοσφαίρια μεταφέρουν οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα μεταξύ των ιστών του σώματος και των πνευμόνων. Τα λευκά αιμοσφαίρια αποτελούν τους “στρατιώτες” του οργανισμού. Υπεύθυνοι για την άμυνα επιτίθενται και σκοτώνουν μικρόβια, ιούς και άλλους εισβολείς.
Το πλάσμα, είναι το υγρό συστατικό του αίματος. Αντιπροσωπεύει σχεδόν το μισό μίας μονάδας ολικού αίματος και περιέχει θρεπτικά συστατικά και πρωτεΐνες. Χρησιμοποιείται κυρίως για τις δυνατότητες συμμετοχής στην πήξη του αίματος, στην αντικατάσταση όγκου (σε περίπτωση μεγάλης απώλειας) και για την παραγωγή λευκωματίνης.
Τα αιμοπετάλια χρησιμεύουν για την πήξη του αίματος.
Υπάρχει υποκατάστατο του αίματος;
Δεν υπάρχει γνωστό υποκατάστατο του αίματος και δεν μπορεί να παραχθεί λόγω της μεγάλης πολυπλοκότητας του. Παρά το γεγονός ότι ο όγκος αίματος που ενδέχεται να χαθεί σε ένα ατύχημα, μπορεί προσωρινά να υποκατασταθεί από άλλες συνθετικές ουσίες, αυτές δεν περιέχουν τα απαραίτητα συστατικά για να διατηρήσουν στη ζωή τον άρρωστο. Γι’ αυτό τον λόγο οι αιμοδότες σώζουν ζωές.
Πώς ο οργανισμός αναπληρώνει το αίμα
Κατά τη διάρκεια μιας αιμοδοσίας ο αιμοδότης προσφέρει 450 ml αίμα, το οποίο είναι λιγότερο από το 10% της συνολικής ποσότητας του αίματος που διαθέτει. Μετά την αιμοδοσία, ο οργανισμός του έχει την καταπληκτική ικανότητα να μπορεί να αντικαταστήσει όλα τα κύτταρα και τα υγρά που έχουν απολεσθεί. Το υγρό μέρος αναπληρώνεται σε 24-36 ώρες και ο συνολικός αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων θα επιστρέψει στα φυσιολογικά επίπεδα μέσα σε 21-30 ημέρες.
Εκατομμύρια ερυθρών αιμοσφαιρίων δημιουργούνται και πεθαίνουν κάθε δευτερόλεπτο. Όταν δίνει κανείς αίμα, ο αριθμός των ερυθρών κυττάρων ελαττώνεται και ο οργανισμός του ξεκινά αμέσως να εκκρίνει μια πρωτεΐνη, την ερυθροποιητίνη, η οποία στέλνει μήνυμα στο μυελό των οστών για να παράγει περισσότερα ερυθρά κύτταρα και έτσι να τα αναπληρώσει. Περίπου δύο εκατομμύρια νέα ερυθρά αιμοσφαίρια αναγεννιόνται κάθε δευτερόλεπτο στο μυελό των οστών από απύρηνα κύτταρα, τους ερυθροβλάστες. Γι ‘αυτό και δεν απαιτείται μεγάλος χρόνος για την αναπλήρωση των αποθεμάτων τους και την αποκατάσταση των φυσιολογικών επιπέδων.
Τι γίνεται με τα λευκά αιμοσφαίρια και τα αιμοπετάλια του αιμοδότη
Διάφορες άλλες πρωτεΐνες στέλλουν τα αντίστοιχα μηνύματα και διεγείρουν την παραγωγή αυτών των κυττάρων στο μυελό των οστών. Μέσα στις επόμενες λίγες μέρες ο αριθμός τους επιστρέφει στα φυσιολογικά επίπεδα. Περίπου το 55% του αίματος αποτελείται από το πλάσμα, του οποίου το 90% είναι νερό. Γι ‘αυτό είναι πολύ σημαντικό για τον αιμοδότη να πίνει άφθονο νερό (τουλάχιστον μισό λίτρο), πριν την αιμοδοσία και αμέσως μετά. Η αναπλήρωση των υγρών μετά την προσφορά αίματος είναι σημαντική για την επιστροφή του όγκου του αίματος σου σε κανονικά επίπεδα.
(με πληροφορίες από το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας)
