Κώστας Μπουρούσης

Με βαριά καρδιά. Τόσο απλά, ταπεινά και αναμενόμενα υποδέχτηκε η οικογένεια Καρντάσιαν την ανακοίνωση από το τηλεοπτικό δίκτυο E! ENTERTAINMENT ότι το αμφιλεγόμενο, συχνά παρωχημένο, ακόμα συχνότερα αποχαυνωτικό -άρα ένοχα απολαυστικό- reality show που έμπασε την υφήλιο στα τρίσβαθα του ιδιωτικού βίου της πρόκειται να ολοκληρωθεί το 2021. Δηλαδή έπειτα από 14 χρόνια αδιάλειπτης προβολής και 20 τηλεοπτικές σεζόν. Εκ μέρους της πολυμελούς φαμίλιας τοποθετήθηκε στα κοινωνικά δίκτυα η ναυαρχίδα της, η Κιμ Καρντάσιαν, η οποία ανέλαβε να ενημερώσει τα 188 εκατομμύρια των ινσταγκραμικών followers της για την απόφαση της ίδιας, της μητέρας και των αδελφών της να κάνουν απότομη στροφή στην αταίριαστη στα έργα και τις ημέρες τους εσωστρέφεια. «Χωρίς το “Keeping Up with the Kardashians” δεν θα ήμουν εδώ που βρίσκομαι σήμερα. Νιώθω τόσο ευγνώμων απέναντι σε όλους όσοι το παρακολούθησαν και στήριξαν εμένα και την οικογένειά μου αυτά τα τελευταία 14 απίστευτα χρόνια. Το σόου μάς έκανε αυτούς που είμαστε και πάντα θα νιώθω υπόχρεη σε όποιον έπαιξε ρόλο στη διαμόρφωση της καριέρας μας και την αλλαγή στις ζωές μας για πάντα», έγραψε, μεταξύ άλλων, η 39χρονη μασκότ της οικογένειας. Η Κιμ πάτησε το κουμπί και ύστερα σώπασε αποφασίζοντας να συμμετάσχει για ένα 24ωρο στο παγκόσμιο μποϊκοτάζ των κοινωνικών δικτύων και αφήνοντας ατάιστο το Facebook και το Instagram με σκοπό να διεκδικήσει το τέλος της ρητορικής μίσους και της παραπληροφόρησης.

Οσο και να παινεύει πια το τηλεοπτικό σπίτι της η Κιμ Καρντάσιαν, η πικρή αλήθεια είναι ότι έπεσε και την πλάκωσε. Ευτυχώς δεν υπήρξαν θύματα, αν εξαιρέσει βέβαια κανείς όσους τηλεθεατές εθίστηκαν στην καθημερινότητα της πιο διάσημης δυσλειτουργικής οικογένειας επί Γης και τώρα καλούνται να βρουν πώς θα αξιοποιήσουν τον άπλετο ελεύθερο χρόνο τους. Από την άλλη, θα έμοιαζε τουλάχιστον αχάριστη και αλαζονική -έκλεισε την αποχαιρετιστήρια ανάρτησή της «με αγάπη και ευγνωμοσύνη»- αν δεν ευχαριστούσε το τηλεοπτικό δίκτυο, τους τηλεθεατές, ακόμα και το σύμπαν που το μακρινό 2007 άφησε έξω από το κατώφλι της οικογένειάς της τον πρώτο αριθμό του λαχείου. Τότε η Κιμ ήταν μια ασήμαντη στάρλετ, γνωστή για το sex tape της. Ναι, εκείνο που, όπως θρυλείται, είχε πουλήσει η δαιμόνια μητέρα της Κρις Τζένερ -γνωστή πια ως «momager» από το πάντρεμα των λέξεων «mommy» και «manager» ή απλώς ως «Κρις Γιονγκ Ουν»- σε άλλοτε κραταιό κολοσσό πορνογραφικών ταινιών για 1 εκατ. δολάρια – είπε κανείς κάτι για τα τριάκοντα αργύρια του Ιούδα; Σήμερα η Κιμ έχει φτάσει να μπαινοβγαίνει στον Λευκό Οίκο με την άνεση που πηγαινοέρχεται από το σαλόνι στην κουζίνα του φαραωνικών διαστάσεων σπιτιού της, ενώ η προσωπική περιουσία της εκτιμάται στα 900 εκατ. δολάρια.

Καρντάσιαν on demand;

Πίσω από κάθε απόφαση είθισται να υπάρχει ένα γιατί, ένας λόγος, μια αιτιολόγηση. Πίσω από κάθε απόφαση των Καρντάσιαν κρύβεται πάντα η αγαπημένη τους λέξη: το χρήμα. Αυτό φαίνεται να λειτούργησε και τώρα καταλυτικά ώστε να λήξουν άρον άρον το διαβόητο, από τη ζωή τους φτιαγμένο reality show τους. Στο ίδιο σταυροδρόμι είχαν βρεθεί και το 2017. Μόνο που τότε τα οικονομικά του E! ENTERTAINMENT δεν αιμορραγούσαν, η τηλεθέαση που σημείωνε η προβολή της εκπομπής ήταν μεν μειωμένη, αλλά τα οπίσθια της Κιμ ανάσταιναν (τότε) ακόμα και νεκρούς και η μόνη επιδημία από την οποία απειλούνταν ο κόσμος ήταν η ευκολία των Καρντάσιαν να προσφέρουν στο πιάτο κάθε σημαντική ή επουσιώδη στιγμή της καθημερινότητάς τους – είναι ενδεικτικό ότι στην πλατφόρμα IMDb το περιλάλητο σόου συγκεντρώνει τη σχεδόν απαξιωτική βαθμολογία του 2,8 στα 10. Πριν από τρία χρόνια η Κρις Τζένερ, μητέρα, αρχηγός της φυλής των reality stars, μα πάνω απ’ όλα μάνατζερ της οικογένειας, η οποία μάλιστα λαμβάνει ποσοστό επί των κερδών καθενός από τα έξι παιδιά της, διαπραγματεύτηκε σκληρά με το θυγατρικό δίκτυο του NBCUniversal. Οι οικονομικές απαιτήσεις της οικογένειας έμοιαζαν από τότε παράλογες σε σχέση με όσα απέφεραν τα τηλεοπτικά κατορθώματά τους.

Τα αδέλφια Καρντάσιαν-Τζένερ ήταν ήδη υπερδιάσημα και γεννούσαν περισσότερες ειδήσεις και σκάνδαλα απ’ όσα μπορούσε να καταναλώσει το ακροατήριό τους, όμως η τηλεοπτική επιρροή τους ήδη υστερούσε της σοσιαλμιντιακής. Τελικά, έπειτα από εβδομάδες συζητήσεων η Τζένερ έκανε αυτό που γνωρίζει καλύτερα από τον καθέναν. Πέτυχε το ανέφικτο – για κάποιους ακόμα και το ανήκουστο. Επεισε τους ιθύνοντες του τηλεοπτικού σταθμού ότι η ζωή των Καρντάσιαν είχε ψωμί ακόμα, έκλεισε ένα εντυπωσιακό deal ύψους 150 εκατ. δολαρίων για τρία χρόνια και πριν ακόμα στεγνώσει το μελάνι της υπογραφής της στο συμβόλαιο είχε ήδη εισπράξει στον τραπεζικό λογαριασμό της το 10%, ήτοι 15 εκατ. δολάρια. Πού να φανταζόταν ότι στην πραγματικότητα σφράγιζε το τηλεοπτικό κύκνειο άσμα της φαμίλιας της. Κακά τα ψέματα. Τα τελευταία πολλά χρόνια η εκπομπή θύμιζε περισσότερο «Walking Dead» και τα μέλη της φαμίλιας ζόμπι που δεν είχαν πια ούτε ψήγμα σάρκας να κατασπαράξουν, παρά ζουμερό reality, ζυμωμένο από αίμα και σπέρμα. Αυτό ακριβώς αποτυπώθηκε και στα μερίδια τηλεθέασης. Τα 5,8 εκατομμύρια τηλεθεατών που παρακολούθησαν το πρώτο επεισόδιο της σειράς το 2007 έχουν πια συρρικνωθεί σε 1,6 εκατομμύριο – τόσους καθήλωσε το πρόσφατο επεισόδιο της σειράς στις ΗΠΑ. Η πανδημία απλώς επίσπευσε το διαφαινόμενο τέλος.

Τα οικονομικά του E! ENTERTAINMENT ζορίστηκαν τόσο τους τελευταίους μήνες ώστε αναγκάστηκε να αναστείλει την τηλεοπτική μετάδοση του θρυλικού δελτίου E! NEWS, το οποίο μεταδίδεται πλέον μόνο διαδικτυακά. Πού λεφτά για σπατάλες και λούσα… Από την άλλη, και οι Καρντάσιαν διαρρέουν ότι πλέον το οικογενειακό reality δεν είχε κάτι περισσότερο να προσφέρει στη διασημότητα, στην απήχηση και την επιρροή τους. Δεν έχουν άδικο. Η μητέρα και οι πέντε αδελφές (Κόρτνεϊ, Κιμ, Κλόε Καρντάσιαν, Κένταλ και Κάιλι Τζένερ) μόνο από τους λογαριασμούς τους στο Instagram μπορούν να απευθύνονται αθροιστικά σε 780 εκατομμύρια followers, δηλαδή δύο και κάτι φορές τον πληθυσμό των ΗΠΑ – και να εξαργυρώνουν σε χρυσάφι την επιδραστικότητά τους. Οσο για τη διπολική διαταραχή του Κάνιε Γουέστ -συζύγου και κολόνα του σπιτιού της Κιμ Καρντάσιαν-, λειτουργεί και αυτή ως ένα πρώτης τάξεως άλλοθι για τη διακοπή του σόου, αφού, όπως διακινείται, η Κιμ δεν θέλει να εκθέσει περισσότερο τον σύντροφό της στα φώτα της δημοσιότητας. Αλλωστε το κάνει περίφημα μόνος του μέσω του Twitter – μόλις την εβδομάδα που μας πέρασε ανέβασε βίντεο στο οποίο φαίνεται να ουρεί σε ένα από τα 21 βραβεία Grammy του. Ακούγεται, πάντως τουλάχιστον φαιδρό οι Καρντάσιαν να απαρνούνται την τηλεόραση για να σώσουν τον γάμο της Κιμ. Πολλοί είναι αυτοί που ήδη διαβλέπουν ότι η φαμίλια πρόκειται οσονούπω να μετακομίσει σε κάποια on demand πλατφόρμα όπως το Netflix ή το Amazon Prime, όπου υπάρχουν και οικονομική ρευστότητα, και πολυπληθές ποίμνιο συνδρομητών. Προφανώς, είναι οι ίδιοι που ακούν βερεσέ τις διαδόσεις ότι τάχα οι μικρότερες κόρες της οικογένειας Κένταλ και Κάιλι βαρέθηκαν να ενσαρκώνουν τις κομπάρσες της Κιμ.

Μια τυπική λανθιμική οικογένεια

Η εξέλιξη του υβριδικού είδους της σταρ οικουμενικής ακτινοβολίας που ενσαρκώνουν η μητέρα, οι πέντε αδελφές Καρντάσιαν-Τζένερ και λιγότερο ο αδελφός τους Ρομπ είναι σήμερα τέτοια που δυνητικά θα σόκαρε ακόμα και τον Δαρβίνο. Το 2007, όταν το KUWTK ξεκινούσε τη διαδρομή του ως ένα πείραμα της Κρις Τζένερ και του παραγωγού Ράιαν Σίκρεστ με σκοπό να εξάψει την περιέργεια και να ερεθίσει το ηδονοβλεπτικό αίσθημα του κοινού, οι Καρντάσιαν μπορεί να μην ήταν παντελώς άγνωστες, ήταν όμως αναμφίβολα άσημες. Τι γνωρίζαμε έως τότε για την οικογένεια; Τον πατριάρχη της Ρόμπερτ Καρντάσιαν, συνήγορο υπεράσπισης του Ο. Τζ. Σίμσον στην ιστορική δίκη που πέθανε από οισοφαγικό καρκίνο το 2003. Την Κρις Τζένερ, πρώην σύζυγο του Καρντάσιαν και παντρεμένη από το 1991 με τον Ολυμπιονίκη του δεκάθλου στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μόντρεαλ, το 1976, Μπρους Τζένερ. Την Κιμ Καρντάσιαν, η οποία, εκτός από το επίμαχο sex tape το οποίο η οικογένεια οφείλει να συμπεριλάβει στον θυρεό της αν κάποτε αποφασίσει να δημιουργήσει έναν, είχε στο βιογραφικό σημείωμά της τη θητεία της ως προσωπική βοηθού, δηλαδή υποτακτικής της τότε θαλερής σταρ Πάρις Χίλτον.

Οι παραπάνω πληροφορίες ήταν παραπάνω από αρκετές για μια τυπική, πολυμελή, εύπορη αμερικανική οικογένεια με αρμένικες ρίζες. Το Facebook βρισκόταν ακόμα στα σπάργανά του, το Instagram δεν είχε γεννηθεί ούτε ως ιδέα στο μυαλό του εφευρέτη του και η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό, εκείνη που κατέρριψαν με παταγώδη τρόπο οι Καρντάσιαν, έμοιαζε ακόμα όσια και ιερή. Το οικογενειακό reality ξεκίνησε σε έναν κόσμο που διαφύλασσε ακόμα την ιδιωτικότητα και ολοκληρώνεται σε έναν άλλον, όπου το δόγμα «ποστάρω, άρα υπάρχω» είναι ο κανόνας και όσο πιο ιδιωτικό είναι εκείνο που προβάλλεται δημόσια τόσο καλύτερα αποτιμάται – σε χρήμα αλλά και σε επιδραστικότητα. Οι Καρντάσιαν είναι οι πρωθιέρειές του. Και μάλιστα δεν χρειάζεται να έχει κανείς κάποια χειροπιαστή ιδιότητα για να ενδιαφέρει. Οι Καρντάσιαν, για παράδειγμα, θεμελίωσαν τη διασημότητά τους, την επιρροή και κατόπιν την επιχειρηματική αυτοκρατορία τους στην αεργία τους, απλώς υποδυόμενες τους εαυτούς τους και διαθέτοντάς τους σαν ινδικά χοιρίδια προς παρατήρηση.

Πάντως, μπορεί να ξεκίνησαν την τηλεοπτική καριέρα τους ως μια μέση οικογένεια με καβγάδες, διαφωνίες και προστριβές (στο πρώτο επεισόδιο του KUWTK οι μεγαλύτερες αδελφές λυσσομανούν για το πώς θα γιορτάσουν η Κρις και ο Μπρους Τζένερ την 16η επέτειο του γάμου τους ), όμως στη συνέχεια η ζωή τους έγινε μάλλον κατά τι πιο ενδιαφέρουσα από εκείνη που συναντά κανείς σε ένα τυπικό νοικοκυριό. Ναι, υπήρχαν reality show και πριν από τις Καρντάσιαν -άλλωστε έμπνευση για το δικό τους στάθηκε εκείνο της οικογένειας Οσμπορν-, όμως σε κανέναν δεν συνέβησαν όσα βρήκαν την Κιμ και τις αδελφές της. Η ίδια εκκολάφθηκε από ξεπεσμένη και παρεξηγημένη στάρλετ τσέπης σε σταρ πρώτου μεγέθους με εξώφυλλα στους πιο βαρύτιμους περιοδικούς τίτλους και εμφανίσεις στα πιο σημαντικά και κλειστά κοσμικά καλέσματα, ενώ η κάποτε αλλόκοτη σιλουέτα της με τους υπερμεγέθεις γλουτούς ανέτρεψε την κοινώς αποδεκτή άποψη περί τέλειων αναλογιών. Μάλιστα, σήμερα ηγείται και του κινήματος body positivity διατρανώνοντας τα νεοφεμινιστικά της μηνύματα και μέσω της σειράς εσωρούχων Skims. Η Κιμ γνώρισε τον έρωτα στο πρόσωπο του σούπερ σταρ ράπερ Κάνιε Γουέστ, παντρεύτηκαν, απέκτησαν παιδιά -με εξεζητημένα ονόματα- με τον πατροπαράδοτο τρόπο αλλά και μέσω παρένθετης μητέρας, σέρβιρε μέχρι και τον πλακούντα της εν είδει φάρσας για μεσημεριανό στην οικογένειά της. Εσχάτως αποφάσισε να σπουδάσει Νομικά και να αφιερώσει τη ζωή της στη μεταρρύθμιση του σωφρονιστικού συστήματος των Ηνωμένων Πολιτειών, ανάγοντας τον εαυτό της σε ισότιμη συνομιλήτρια του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Αν μη τι άλλο, πρόκειται για ταιριαστό αισθητικά δίδυμο. Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνά κανείς το lobbying στο οποίο επιδόθηκε συμβάλλοντας στην αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων από το αμερικανικό Κογκρέσο πέρυσι.

Η σημασία της ασημαντότητας

Με δούρειο ίππο το οικογενειακό reality καθεμία από τις αδελφές βρήκε στον ήλιο μοίρα. Και οι πέντε απολαμβάνουν πια αναγνωρισιμότητα μεγαλύτερη και από των τσεχοφικών τριών αδελφών – ειδικά στις τάξεις των millennials και της Gen Z. Η Κένταλ Τζένερ είναι από τα πιο περιζήτητα και καλά αμειβόμενα μοντέλα -ο αείμνηστος Καρλ Λάγκερφελντ της προσέφερε γην και ύδωρ-, η άλλοτε παραγκωνισμένη Κλόε έχει το δικό της reality μέσω του οποίου αλλάζει σιλουέτες και ζωές, η Κόρτνεϊ κάνει μπίζνες στο Διαδίκτυο. Ολες με τον έναν ή τον άλλον τρόπο αποτελούν γρανάζια της σημερινής σόουμπιζ αλλά και του επιχειρείν. Καμία ωστόσο δεν κατάφερε να περάσει τον πήχη που έθεσε η μικρότερη αδελφή της οικογένειας. Η Κάιλι Τζένερ μπορεί να ήταν μόλις 10 ετών όταν ξεκίνησε το KUWTK, όμως πέτυχε εκείνο που ακόμα και οι αδελφές της δυσκολεύονται να χωνέψουν. Εγινε η νεότερη δισεκατομμυριούχος στην ιστορία του κόσμου χάρη στην εταιρεία καλλυντικών που δημιούργησε και κατόπιν μεταπώλησε. Για τα 21α γενέθλιά της πριν από δύο χρόνια το περιοδικό «Forbes» τής δώρισε το εξώφυλλό του, μαζί με μια διθυραμβική συνέντευξη για το κατόρθωμά της – άσχετα αν πριν από λίγους μήνες αναθεώρησε την εκτίμησή του και αποκάλυψε ότι πιθανότατα το στερνοπούλι της οικογένειας Καρντάσιαν-Τζένερ κατάφερε να ξεγελάσει ακόμα και τη βίβλο του οικονομικού Τύπου παρουσιάζοντας πλασματικά στοιχεία. Αλλά ακόμα και αυτό φαντάζει ως πταίσμα, φτωχό και ανούσιο μπροστά στην κοσμογονία που έχουν ζήσει οι πέντε αδελφές, ο καταδικασμένος να ζει στη σκιά τους αδελφός τους Ρομπ και η μητέρα τους.

Στις 13 τηλεοπτικές σεζόν που έζησαν και στη μία που απομένει δεν άλλαξαν μόνο ο κόσμος και η ζωή τους προς το καλύτερο και το επιδραστικότερο, αλλά ακόμα και η έννοια της διασημότητας, η σχέση ανάμεσα στο ιδιωτικό και το δημόσιο. Η απόφαση του Μπρους Τζένερ να προχωρήσει σε επαναπροσδιορισμό φύλου το 2015 ήταν σίγουρα μια καθοριστική στιγμή για την οικογένεια και κατ’ επέκταση για τον κόσμο. Ο τρεις φορές παντρεμένος Ολυμπιονίκης ξεκίνησε την καριέρα του στο σόου ως Μπρους και την ολοκλήρωσε ως Κέιτλιν. Αν αυτό συνέβαινε στην αληθινή ζωή, χωρίς την κάλυψη από την τηλεόραση και τα περιοδικά που έφερε αναμενόμενα η υπερπροβολή της οικογένειας, ενδεχομένως θα έμοιαζε περίεργο, ασυνήθιστο, για κάποιους ίσως και δακτυλοδεικτούμενο. Μέσα στην ελαφρότητα του μικρόκοσμου των Καρντάσιαν το κοινωνικό ταμπού μπορεί να μην καταρρίφθηκε, αλλά τουλάχιστον λειάνθηκε. Συνέβη. Εστω και ως παράπλευρη θετική συνέπεια. Οχι ότι οι Καρντάσιαν πορεύτηκαν ποτέ με σημαία τους τη φιλανθρωπία, τον ανθρωπισμό, την κοινωνική αφύπνιση και το κοινό καλό. Προτιμούν να ζουν σαν αγέλη καρχαριών. Μόνο που αντί να κατευθύνονται προς το αίμα υπνωτίζονται από το κέρδος – σε likes ή σε χρήματα, στο κάτω-κάτω, για τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος πρόκειται.