Της Αναστασίας Κουκά
«Για άλλη μια φορά, η ελληνική νύχτα μας αποκαλύπτει τους αστερισμούς που κοιτούσε ο φρουρός του Άργους καθώς περίμενε το σήμα για την πτώση της Τροίας, ο Σοφοκλής όταν έγραφε την Αντιγόνη — και ο Περικλής όταν σιγούσαν τα εργοτάξια του Παρθενώνα…» αναφώνησε συγκινημένος ο Γάλλος υπουργός Πολιτισμού, Αντρέ Μαλώ, στις 28 Μαΐου του 1959, στην Πνύκα, κατά την διάρκεια του συγκλονιστικού λόγου του με αφορμή την πρώτη φωταγώγηση της Ακρόπολης. Χθες βράδυ, έξι ολόκληρες δεκαετίες μετά, έγιναν οι ίδιες ακριβώς «αποκαλύψεις». Γιατί μπορεί, αυτή τη φορά, ο Ιερός Βράχος να αναδείχτηκε μέσα από περισσότερα και τελευταίας τεχνολογίας φώτα, τα μηνύματα, ωστόσο, που είναι ανεξίτηλα χαραγμένα στα λαμπρά μάρμαρα των σπουδαίων μνημείων του, παραμένουν ακριβώς τα ίδια και είναι σήμερα πιο χρήσιμα και επίκαιρα παρά ποτέ.
Η υπενθύμιση των διαχρονικών αξιών της δημοκρατίας, του πολιτισμού, της αλληλεγγύης, της ενότητας αλλά και της γενναιότητας απέναντι στους κάθε είδους εχθρούς ήταν εν τέλει οι μεγάλοι πρωταγωνιστές της χθεσινοβραδινής τελετής παρουσίασης του νέου φωτισμού της Ακρόπολης, η οποία πραγματοποιήθηκε παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κατερίνας Σακελλαροπούλου και μεταδόθηκε ζωντανά, μέσω live streaming, σε ολόκληρο τον κόσμο. Μιας τελετής λιτής η οποία, ωστόσο, αποτέλεσε, ταυτόχρονα, με ένα πολύτιμο μάθημα ιστορίας, μια μικρή αλλά αναγκαία ανάπαυλα από τις δυσκολίες του παρόντος αλλά και έναν χρήσιμο οδικό χάρτη για τις κοινωνίες του μέλλοντος. Γιατί όπως εύστοχα υπογράμμισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, «η Ακρόπολη αποτελεί, ταυτόχρονα, ένα ορυχείο μνήμης, έναν πυροδότη δημιουργίας, αλλά και μια αιώνια πυξίδα»!
Οι συμβολισμοί και οι παραλληλισμοί ανάμεσα στο χθες και στο σήμερα ήταν πολλοί και ουσιώδεις κατά την διάρκεια της τελετής. Η πανδημία του κορωνοϊού που απειλεί σήμερα την υφήλιο «συνομίλησε» με τον μεγάλο λοιμό της αρχαίας Αθήνας, οι επεκτατικές τάσεις του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν με την Ναυμαχία της Σαλαμίνας, το μεταναστευτικό με τον σκοταδισμό του Μεσαίωνα. «Διάλογοι» οι οποίοι αποδεικνύουν περίτρανα πως η ιστορία επαναλαμβάνεται και πως η προσήλωση στα μεγάλα ιδανικά και στις πανανθρώπινες αξίες αποτελεί , διαχρονικά, μοναδική διέξοδο.
«Στο μεγάλο λοιμό της αρχαίας Αθήνας οι κάτοικοι στρέφονταν απελπισμένοι στην Παλλάδα Αθηνά για να διώξουν το κακό. Στην πανδημία που πολιορκεί, σήμερα, τον κόσμο ολόκληρο, καταφύγιο και όπλο μας είναι οι αξίες της αλληλεγγύης και της ισότητας που δίδαξε η δημοκρατική πολιτεία. Αυτές που χάραξαν στο ναό της Αθηνάς ο Φειδίας, ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης. Κι εκείνες που μετουσιώθηκαν στις ιατρικές συμβουλές του Ιπποκράτη, αλλά και στην πολιτική οξυδέρκεια του Περικλή. Στο συνδυασμό, δηλαδή, της επιστήμης με τη δημόσια δράση. Ξαναφωτίζοντας, λοιπόν, σήμερα, την Ακρόπολη, θα έλεγα ότι τους δίνουμε, συμβολικά, ακόμα μεγαλύτερη δύναμη» επεσήμανε ο πρωθυπουργός.
Ανατρέχοντας, δε, στο παρελθόν συμπλήρωσε: «Ταυτόχρονα, οι προβολείς στρέφονται και στα τείχη της Ακρόπολης, που άρχισαν να οικοδομούνται μετά τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας. Φέτος, με τη συμπλήρωση 2.500 χρόνων απ’ εκείνη τη νίκη, η Ιστορία μοιάζει να αλληλοσυμπληρώνεται. Γιατί, αν δεν απέκρουαν, τότε, οι Έλληνες τους εξ Ανατολών επιδρομείς, δεν θα ακολουθούσαν η κλασική φιλοσοφία και η Δημοκρατία. Ούτε η Ευρώπη με το Κράτος Δικαίου και τον δυτικό πολιτισμό. Η Ευρώπη που αργότερα ξεπέρασε και το σκοτάδι του Μεσαίωνα, προσφεύγοντας και πάλι στην κλασική Ελλάδα. Ξαναφωτίζοντας, λοιπόν, το οχυρό της Ακρόπολης, στέλνουμε κι ένα σήμα διαχρονικής άμυνας σε ό,τι θέτει σε κίνδυνο την πορεία μας προς την πρόοδο».
Επιστρέφοντας δε στο σήμερα διατύπωσε το αυτονόητο συμπέρασμα πως «προβλήματα όπως η επίθεση του κορωνοϊού, το μεταναστευτικό και η ασφάλεια στη Μεσόγειο δεν μπορούν να απαντηθούν μεμονωμένα παρά μόνον με την συνεργασία όλων των χωρών και όλων των λαών της ηπείρου μας που είναι πλέον η κοινή μας πατρίδα».
Δείτε όλη την τελετή:
Στον παγκόσμιας κλίμακας συμβολισμό που εμπεριέχει ο νέος φωτισμός της Ακρόπολης, εξάλλου, στάθηκε και ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, Αντώνης Παπαδημητρίου, που όχι μόνο κάλυψε, μέσω της γενναιόδωρης χορηγίας του, τις οικονομικές ανάγκες του έργου αλλά συμμετείχε ενεργά στην υλοποίησή του: «Την άυλη πεμπτουσία της ιστορίας έπρεπε να φωτίσουμε. Συμβολικά να αναδείξουμε το μνημείο της δημοκρατίας. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε χρειάζεται η Αθήνα, χρειάζεται η Ευρώπη, χρειάζεται ο κόσμος να ξαναδεί συμβολικά τον Παρθενώνα, πιο φωτεινό, πιο ευδιάκριτο, πιο παρηγορητικό. Η αλήθεια της Δημοκρατίας και η αξία των ανθρώπινων δικαιωμάτων πρέπει να φωτιστούν συμβολικά και ο νέος φωτισμός της Ακρόπολης σηματοδοτεί αυτή την ανάγκη» υπογράμμισε.
Τι άλλαξε στον φωτισμό της Ακρόπολης
Όπως αναλυτικά εξήγησε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη στην ομιλία της είναι η πρώτη φορά που ο φωτισμός στην Ακρόπολη διακρίνει τα μνημεία του Ιερού Βράχου μεταξύ τους αλλά και από τα τείχη. Εννέα διαφορετικά σημεία, ο Βράχος, τα Τείχη, ο Παρθενώνας, τα Προπύλαια, ο Ναός της Αθηνάς Νίκης, το Ερέχθειο, το Θέατρο του Διονύσου, η Στοά του Ευμένους, το Διονυσιακό Ιερό φωτίζονται εκ νέου ενώ το μνημείο του Θρασύλλου, οι Χορηγικοί Κίονες, το Ασκληπιείο και τα σπήλαια του Απόλλωνος και της Αγλαύρου -της Κλεψύδρας- καθώς και το Ιερό της Αφροδίτης φωτίζονται για πρώτη φορά.
H καθολική αυτή φωτιστική παρέμβαση στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης ήρθε 15 χρόνια μετά την υλοποίηση του οράματος του Μιχάλη Κακογιάννη για τον φωτισμό των σημαντικών μνημείων της Αθήνας εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Το έργο είχε αναλάβει, τότε, ο Pierre Bideau, που έχει φωταγωγήσει και τον πύργου του Άιφελ.
Ο νέος φωτισμός της Ακρόπολης, ωστόσο, δεν περιορίστηκε στο αισθητικό μέρος. Συμπεριέλαβε την αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών με τον εκσυγχρονισμό της ηλεκτρολογικής εγκατάστασης, την βελτίωση των οδεύσεων των καλωδιώσεων στα μνημεία, και του συστήματος αυτοματισμού και ελέγχου των φωτιστικών σωμάτων. Τα νέα φωτιστικά σώματα είναι φιλικά προς το περιβάλλον προσφέροντας σημαντική οικονομία στην ενέργεια. Εξασφαλίζεται η ποιότητα και η διάρκεια στον χρόνο.
Πράγματι, η εικόνα που αντίκρισαν όσοι περνούσαν χθες βράδυ από περιοχές πέριξ της Ακρόπολης, αλλά και αυτοί που παρακολουθούσαν από τις οθόνες τους την ζωντανή μετάδοση, ήταν εντυπωσιακή. Η μετάβαση του Ιερού Βράχου στη νέα φωτιστική εποχή του σηματοδοτήθηκε από το σύντομο αλλά φαντασμαγορικό οπτικο – ακουστικό δρώμενο της δημουργού του έργου, της πολυβραβευμένης Ελευθερίας Ντεκώ, σε πρωτότυπη μουσική Σταύρου Γασπαράτου, με τις 51 διαφορετικές δέσμες φωτός που ξεπηδούσαν από διαφορετικά σημεία του μνημείου, δημιουργώντας ένα σκηνικό υπεράνω τόπου και χρόνου και φέρνοντας στο νου την περίφημη όσο και προφητική έκκληση του Περικλή: «Όλα τα πράγματα είναι περιορισμένα να παρακμάσουν, μακάρι όμως να μπορούσατε να πείτε για μας, μελλοντικοί αιώνες, ότι φτιάξαμε την πιο ξακουστή και την πιο ευτυχισμένη πόλη του κόσμου…»!
