Το ψηφιακό νόμισμα (bitcoin) και οι παγίδες που αναδύονται από τα σκοτεινά μονοπάτια του διαδικτύου
«Δεν υπάρχει έγκλημα που να μην μπορεί να γίνει πλέον και μέσω του Διαδικτύου». Σε αυτή τη φράση συνοψίζει τη μετάλλαξη του εγκλήματος στην εποχή του Ίντερνετ των Πραγμάτων, ο Στρατηγός και εξειδικευμένος ερευνητής του cyber crime, Μανώλης Σφακιανάκης, περιγράφοντας τη σκοτεινή πλευρά του web και τη νέα μορφή πολέμου που διεξάγεται στον κυβερνοχώρο.
Οι «αντίπαλοι», αποφασιστικοί και ευφυείς, τεχνολογικά «καινοτόμοι» έναντι των αμυνόμενων, έτοιμοι να προκαλέσουν μεγάλη αναταραχή και πραγματικό κακό μέσω των δικτύων. «Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί στο παρελθόν, ότι κάποιος θα προκαλούσε ανθρωποκτονία εκ προθέσεως μέσα από το Διαδίκτυο;» παρατηρεί ο κ. Σφακιανάκης επικαλούμενος περιστατικό με εγκληματίες που είχαν «σπάσει» ηλεκτρονικό σύστημα νοσοκομείου εισβάλλοντας στα ευαίσθητα δεδομένα των ασθενών με αποτέλεσμα να αλλάξουν τα συνταγογραφούμενα φάρμακα και τις δοσολογίες και να οδηγήσουν ασθενή στο θάνατο. «Η εγκληματικότητα σήμερα έχει λάβει σάρκα και οστά στο ίντερνετ, με πολλαπλές τάσεις και μορφές» σημειώνει ο ερευνητής, προβλέποντας ότι «όλος ο ποινικός κώδικας θα περάσει στο Διαδίκτυο και στην Ελλάδα, ακολουθώντας το παράδειγμα του εξωτερικού».
Ψηφιακό νόμισμα: Η επόμενη γενιά του εγκλήματος
Αν και ο ίδιος τάσσεται υπέρ της ύπαρξης του ίντερνετ, προειδοποιεί για τη γιγάντωση μιας άκρως επικερδούς βιομηχανίας που δρα στην «καρδιά» του και «ανθίζει» από τον εθισμό των ανθρώπων σε αυτό. Το ηλεκτρονικό έγκλημα είναι ένα παράλληλο σύμπαν με τον πραγματικό κόσμο, στον οποίο το χρήμα αποτελεί τον «Θεό» των δραστών. Στο όνομά του εξαπολύουν επιθέσεις ευρείας κλίμακας σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης. «Έχουμε περάσει στην εποχή του bitcoin» λέει ο κ. Σφακιανάκης χαρακτηρίζοντας το ψηφιακό νόμισμα ως «όπλο» των ηλεκτρονικών κακοποιών. «Πλέον εκβιαστές και απαγωγείς ζητούν μέσω κακόβουλων e-mails bitcoins, αντί για ευρώ και αριθμούς καρτών. Το φαινόμενο είναι τόσο οργανωμένο, που οι Αρχές Καταπολέμησης του Ηλεκτρονικού Εγκλήματος παγκοσμίως έρχονται καθημερινά αντιμέτωπες με εκβιάσεις μέσω bitcoin από ιούς που διαχέουν οι χάκερς. Για παράδειγμα οι διάφορες μορφές Ransomware που μολύνουν υπολογιστές και δίκτυα κρυπτογραφούν τα δεδομένα και για να επανέλθουν ζητούνται λύτρα σε bitcoin. 10 bitcoin αντιστοιχούν σε 10.000 ευρώ. Ωστόσο οι εκβιασμοί ή οι απαγωγές μπορεί να περιλαμβάνουν πολύ μεγαλύτερα ποσά και είναι πολλές οι επιχειρήσεις στη χώρα μας που έχουν πληρώσει. Στην Ελλάδα ανώτερα στελέχη εταιρειών στο Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα δεν γνωρίζουν καν τι είναι το ψηφιακό νόμισμα. Αφήνουν εκτεθειμένους τους Οργανισμούς στο κυβερνοέγκλημα, αντί να ενημερωθούν και να θωρακιστούν από τη μεγάλη απειλή, προστατεύοντας τα υπολογιστικά τους συστήματα με πολιτικές ασφαλείας που πρέπει να εφαρμόσουν.
Οι Έλληνες χάκερ που «γονάτισαν» το Facebook
Το 2014 τρεις νεαροί Έλληνες παρέλυσαν το λειτουργικό σύστημα του Facebook με σκοπό να παράγουν Bitcoin. Η δράση τους φιλοξενήθηκε στους πρώτους τίτλους των ειδήσεων όλων των μεγάλων μέσων ενημέρωσης της Γης. «Δημιούργησαν έναν ιό, με τον οποίο μόλυναν τόσο τα προφίλ των χρηστών, όσο και των φίλων τους. Μπλοκάροντας το λογισμικό του Facebook, έπιασαν σαν χταπόδι όλο τον κόσμο, με μοναδικό στόχο να κατασκευάσουν το ψηφιακό νόμισμα» αναφέρει ο κ. Σφακιανάκης, κάνοντας λόγο για νέους-ιδιοφυΐες. Οι νεαροί διέδιδαν μέσω μηνυμάτων στο Facebook το κακόβουλο λογισμικό Lecpetex, με το οποίο αποκτούσαν πρόσβαση σε υπολογιστές άλλων χρηστών. Στη συνέχεια υπέκλεπταν κωδικούς από ηλεκτρονικά ταχυδρομεία και λογαριασμούς αυτών των χρηστών και χρησιμοποιούσαν τους μολυσμένους υπολογιστές για να παράγουν το bitcoin. Τότε, η ΕΛ.ΑΣ είχε ανακοινώσει ότι οι χάκερς είχαν μολύνει πάνω από 200.000 υπολογιστές. Το Facebook εξέφρασε δημόσια τις ευχαριστίες του προς την Ελληνική Αστυνομία και τον Μανώλη Σφακιανάκη για τη διαλεύκανση της υπόθεσης και τη σύλληψη των δραστών. «Άνθρωποι με ευφυΐα πάνω από τον μέσο όρο, οι οποίοι τις περισσότερες φορές χτυπούν κόκκινο και ξεχωρίζουν για τις ικανότητές τους» σχολιάζει ο κ. Σφακιανάκης.
Βαθύς Ιστός, παιδοφιλία και online gaming
«Στα χέρια ενός ενημερωμένου χρήστη το διαδίκτυο αποτελεί εξαιρετικό εργαλείο», συνεχίζει ο Στρατηγός ερευνητής, ωστόσο αν κάποιος δεν γνωρίζει πώς να το χρησιμοποιεί σωστά, μπορεί να σκοντάψει σε όσους καραδοκούν συνεχώς για ανυποψίαστους και πρωτόβγαλτους στο σπορ χρήστες. «Στο διαδίκτυο η άγνοια κινδύνου σκοτώνει και η απειλή για τα θύματα όσων το λειτουργούν με κακό σκοπό είναι μεγάλη».
Στις παρυφές του ηλεκτρονικού κόσμου κυριαρχεί μια ψηφιακή «Άγρια Δύση», ο διεστραμμένος παράδεισος για κάθε είδους απάτες με πιστωτικές κάρτες, πλαστά έγγραφα, παραχάραξη χρήματος, διακίνηση όπλων, ιστοσελίδες παράνομου τζόγου και μια τεράστια αγορά για κάθε μύχιο βίτσιο, ακόμα και παιδική πορνογραφία. Συνηθίζεται να ονομάζεται «Darknet» και είναι προσβάσιμο μόνο για τους μυημένους, καθώς οι κοινές μηχανές αναζήτησης δεν είναι εξοπλισμένες να εντοπίζουν δεδομένα εντός αυτού. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όσοι παράνομοι περιπλανώνται στα «σκοτεινά« ιντερνετικά μονοπάτια δεν λειτουργούν και στο «φανερό» ίντερνετ (και το αντίστροφο).
Παιδόφιλοι χρησιμοποιούν ελεύθερα σελίδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να προσεγγίσουν ανήλικα παιδιά και να ικανοποιήσουν τις ανώμαλες ορέξεις τους. «Είναι αρκετά τα περιστατικά που έχουν καταγραφεί και στα οποία γονείς βρίσκουν τα παιδιά τους γυμνά σε τουαλέτες να μιλούν online με παιδόφιλους που τα έχουν παραπλανήσει. Στο εξωτερικό υπάρχουν και περιστατικά αρπαγής ανηλίκων μέσα από το ίντερνετ» τονίζει ο κ. Σφακιανάκης. «Οι γονείς οφείλουν να θέτουν όρια στη χρήση του διαδικτύου και στις online συνομιλίες τους ώστε να αποφύγουν να συναντήσουν κάτι που δεν θα έπρεπε ή δεν θα ήθελαν ποτέ να δουν. Η κερκόπορτα του διαδικτυακού εγκλήματος είναι τα chat rooms και οι γονείς θα πρέπει να περιορίζουν την πρόσβαση σε αυτά. Δεν επιτρέπεται να αποκαλύπτονται προσωπικές πληροφορίες στα social media, όπως τι σχεδιάζουμε να κάνουμε (status) ή πού και με ποιους βρισκόμαστε (check-in). Επιπλέον είναι παράλογο και ριψοκίνδυνο να δεχόμαστε αιτήματα φιλίας στο Facebook από αγνώστους».
Εθισμός και ιντερνετικά παιχνίδια θανάτου «απειλούν» τους εφήβους
Με την Ελλάδα να κατακτά την πανευρωπαϊκή πρωτιά στις ώρες του online gaming, ο Μανώλης Σφακιανάκης εκφράζει την έντονη ανησυχία του στις διαστάσεις που λαμβάνουν πολλά παιχνίδια στο διαδίκτυο. «Το παιχνίδι προκαλεί εθισμό. Αν δεν υπάρξει προσέγγιση με όρια “φλερτάρει” με την κλίμακα του freak» εξηγεί ο ερευνητής παρουσιάζοντας ως παράδειγμα το νοσηρό παιχνίδι «Μπλε Φάλαινα» που ξεκίνησε από τη Ρωσία.
Η «πρόκληση της μπλε φάλαινας» είναι μια σειρά δοκιμασιών που εξελίσσονται σε διάρκεια 50 ημερών και που σε ορισμένες περιπτώσεις την 51η μέρα κορυφώνονται με πράξεις που οδηγούν στην αυτοκτονία. Οι οδηγίες για τις «αποστολές» δίνονται από ανώνυμους «game masters» μέσω συγκεκριμένων ιστοτόπων, ενώ οι συμμετέχοντες επιβραβεύονται με πόντους για τη συμμετοχή τους στις επικίνδυνες δραστηριότητες. Μία από τις δοκιμασίες τις οποίες καλούνται να φέρουν εις πέρας είναι να χαράξουν λέξεις και σύμβολα στα χέρια τους, μεταξύ των οποίων και μια φάλαινα.
«Οι έφηβοι νομίζουν ότι μέσα από το παιχνίδι θα νιώσουν ευεξία, αλλά χάνουν τον έλεγχο και οδηγούνται στην αυτοχειρία. Το θεωρούν πρόκληση, τραυματίζονται, εθίζονται και κάνουν κακό στον εαυτό τους. Σε πολλά περιστατικά διαπιστώσαμε ότι παιδιά δήλωναν σε διαχειριστή online game-ο οποίος βρισκόταν σε χώρα της αλλοδαπής και για δικούς του λόγους τα είχε αποβάλλει από το παιχνίδι για διάστημα 2-3 ωρών- ότι αν δεν τους επιτραπεί να συνεχίσουν να παίζουν, θα αυτοκτονούσαν. Πράγματι σε αρκετές περιπτώσεις κάποια παιδιά το είχαν επιχειρήσει. Συνεπώς, είναι απαραίτητο να επικοινωνήσουμε στα παιδιά τους κινδύνους που κρύβει το διαδίκτυο και την ασφαλή πλοήγηση σε αυτό».
