Σκαραβαίοι, αραχνούλες και χρυσαλίδες ήταν τα έντομα που έκλεινε σε σπιρτόκουτα η μικρούλα Ανν αφού οι κανόνες του σχολείου της στο Λονδίνο ήταν σαφείς: τα μόνα παιχνίδια που επιτρεπόταν να φέρνουν μαζί τους τα παιδιά έπρεπε να χωρούν σε ένα σπιρτόκουτο! Ο πατέρας της, ο μηχανικός Jack Odell, σκέφτηκε πως η συνήθεια των παιχνιδιών – εντόμων της κόρης του δεν θα ήταν πολύ ευχάριστη για τους συμμαθητές της, αλλά εκείνος θα της έδινε μια πολύ καλή εναλλακτική.
Του ήρθε λοιπόν η ιδέα να φτιάξει σε μινιατούρα ένα από τα αγαπημένα της παιχνίδια, συγκεκριμένα έναν ατμοκίνητο οδοστρωτήρα, έτσι ώστε να χωρά στο κουτάκι. Αυτό και έκανε. Αξιοποιώντας την εμπειρία του στην κατασκευή μεταλλικών εξαρτημάτων αυτοκινήτων ο Odell μείωσε τις ρεαλιστικές λεπτομέρειες ενός οδοστρωτήρα κανονικού μεγέθους σε ένα μικρό παιχνίδι που χώραγε στην παλάμη του χεριού της κόρης του – και, φυσικά, στο περίφημο σπιρτόκουτο.
Η ίδια και οι συμμαθητές της μαγεύτηκαν από το μικροσκοπικό παιχνίδι που ήταν φτιαγμένο από ορείχαλκο και βαμμένο σε λαμπερό κόκκινο και πράσινο χρώμα. Το πρώτο κεφάλαιο μιας μεγάλης ιστορίας που έμελλε να εμπνεύσει παιδιά και ενήλικες σε όλον τον κόσμο, μόλις είχε γραφτεί. Και είχε για έμβλημα ένα χαριτωμένο παιχνίδι, σε μέγεθος κατάλληλο για το χέρι ενός παιδιού αλλά χωρίς τον κίνδυνο να το καταπιεί, χωρίς μπαταρίες, χωρίς βία, ήσυχο και οικονομικό στην κατασκευή του.
Μέχρι τον επόμενο χρόνο, το 1953, παρόμοιοι οδοστρωτήρες και άλλα οχήματα ξεκινούσαν από μια γραμμή παραγωγής σε ένα μικρό εργοστάσιο που ο Odell και δυο συνεργάτες του είχαν δημιουργήσει σε μια πρώην παμπ του Λονδίνου, στο The Rifleman, για να κατακτήσουν τον κόσμο. Είχαν προστεθεί ένα ημιφορτηγό, ένα διώροφο λεωφορείο του Λονδίνου, μια μπουλντόζα και ένα πυροσβεστικό όχημα, όλα βέβαια συσκευασμένα σε σπιρτόκουτα. Η Lesney Products & Co. Ltd. κατοχύρωσε την ονομασία Matchbox και η χρυσή εποχή ξεκίνησε.
Μαγικές μινιατούρες
Το 1954 τα υπέροχα μικροσκοπικά οχήματα παρουσιάστηκαν επισήμως στη μεγάλη έκθεση παιχνιδιών Harrogate Toy Fair. Την ίδια χρονιά, κυκλοφόρησε το 19ο όχημα της σειράς: ένα μικροσκοπικό MG TD, το πρώτο αυτοκίνητο της Matchbox. Τα αυτοκίνητα – μινιατούρες σύντομα βγήκαν εκτός συνόρων και ενθουσίασαν τα παιδιά στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου πωλούνταν για 49 σεντς το ένα. Εκατομμύρια λιλιπούτεια οχήματα έδωσαν χαρά σε παιδιά αλλά και ενήλικες οι οποίοι τα συνέλλεγαν με πάθος.
Ο Odell τελειοποιούσε όλο και περισσότερο τα δημιουργήματά του. Σχεδίασε ένα μηχάνημα για να τοποθετεί μικροσκοπικούς ασημί προβολείς στα μοντέλα του και ένα άλλο για να φτιάχνει σε καλούπια τους εσωτερικούς χώρους των αυτοκινήτων και των υπολοίπων οχημάτων. Όλα τα ταμπλό των αυτοκινήτων ήταν σχεδιασμένα με λεπτομέρεια. Ορισμένα αυτοκίνητα είχαν περισσότερα από 100 χυτά μέρη, στα οποία συμπεριλαμβανόταν μέχρι και υαλοκαθαριστήρες.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, η μαγεία των μικροσκοπικών οχημάτων γοήτευσε ένα πολύ ευρύ κοινό παιδιών και ενηλίκων, με διαφορετικές κουλτούρες και πολιτισμό. Το 1962, η Matchbox, όπως έλεγε ο ίδιος ο Odell, παρήγαγε περισσότερες Rolls-Royces σε μια μέρα από ό,τι η εταιρεία Rolls-Royce σε ολόκληρη την ιστορία της!
Παθιασμένοι με τα αυτοκινητάκια
Μικροί και μεγάλοι διασκέδαζαν με αυτά πάνω σε μοκέτες, παρκέ, μωσαϊκά, σκάλες, αυλές, θρανία και τραπέζια, φτιάχνοντας όνειρα και εξερευνώντας τα ενδιαφέροντά τους.
Άλλοτε οδηγώντας την αστραφτερή ασημόχρωμη Aston Martini του Τζέιμς Μποντ, άλλοτε το μπλε περιπολικό της Ford, την κάμπριο Mercedes Benz 230 SL ή το ρυμουλκό της BP δημιουργούσαν φανταστικούς κόσμους.
Αυτοκίνητα σπορ και οικογενειακά, με βυσσινί καθίσματα, γυαλιστερές ζάντες και προφυλακτήρες, τροχόσπιτα και πολυτελή αυτοκίνητα πυροδότησαν τη φαντασία των παιδιών σε όλο τον κόσμο.
Οι μεγαλύτεροι συνέχισαν να τα συλλέγουν φανατικά κρατώντας με τον τρόπο αυτό ένα σημαντικό κομμάτι της παιδικότητάς τους αλλά και επειδή κάθε όχημα έχει να διηγηθεί ιστορίες, μαρτυρά συνήθειες, αισθητική, βιομηχανικά υλικά και την κουλτούρα ολόκληρης της εποχής του. Γοητευτικές χρονομηχανές λίγων εκατοστών.
Σήμερα τα αυτοκινητάκια της Matchbox, είναι πλέον μέρος της οικογένειας της Mattel και μόνιμα στην κορυφή της λίστας των best seller παιχνιδιών. Καθόλου περίεργο αφού η επιτυχία τους δεν ήταν τυχαία: διέθεταν και διαθέτουν ποιότητα, εντυπωσιακές λεπτομέρειες και προσιτές τιμές. Ακόμη και σήμερα, πολλοί συνεχίζουν να ονομάζουν μια μινιατούρα αυτοκινήτου, ανεξάρτητα από τον κατασκευαστή της, «Matchbox». Και όταν μια μάρκα δίνει το όνομά της σε ολόκληρη κατηγορία έχει καταφέρει κάτι μοναδικό: αγγίζει τις καρδιές όλων.
