Για 9η χρονιά το Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ του Ινστιτούτου Prolepsis φροντίζει καθημερινά χιλιάδες μαθητές που δεν έχουν πρόσβαση σε υγιεινό, ασφαλές και επαρκές φαγητό – Τα σχολεία που αντιμετωπίζουν πρόβλημα σίτισης και ο αντίκτυπος στην ανάπτυξη των παιδιών
Ένας στους τέσσερις μαθητές (25%) βιώνει επισιτιστική ανασφάλεια με ύπαρξη πείνας, ενώ περισσότεροι από τους μισούς μαθητές (59%) αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια, σύμφωνα με τα δεδομένα που κατέγραψε το Ινστιτούτο Prolepsis στα σχολεία που συμμετείχαν στο Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ από το 2012 έως και την περσινή σχολική χρονιά.
Αν περίμενε κανείς ότι τα προβλήματα σίτισης στα σχολεία χτυπούσαν κόκκινο κυρίως στην «καρδιά» της κρίσης στη χώρα, τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι όχι μόνο αυτά παραμένουν, αλλά παρατηρούνται έντονα. Κι αν ληφθεί σοβαρά υπόψιν ότι η διατροφή -ιδίως τα τρία πρώτα χρόνια ενός παιδιού και μέχρι το πέρας της εφηβείας- παίζει καθοριστικό ρόλο στη σωματική και ψυχοκινητική του εξέλιξη, τότε είναι κάτι παραπάνω από αντιληπτή η σημασία της πρόσβασης των νέων σε ποιοτικό και υγιεινό φαγητό.
Σε αυτό προσβλέπει, εδώ και εννέα χρόνια το Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ του Ινστιτούτου Προληπτικής, Περιβαλλοντικής και Εργασιακής Ιατρικής, Prolepsis, το οποίο παρέχει θρεπτικά και υγιεινά γεύματα σε μαθητές που έχουν ανάγκη. Αρωγός στην προσπάθεια του Ινστιτούτου, η ΑΒ Βασιλόπουλος, που αποτελεί σήμερα το μεγαλύτερο και Χρυσό Δωρητή του, στηρίζοντας περισσότερα από 1.500 παιδιά κάθε χρόνο.
«Από το 2012, έχουμε φροντίσει περισσότερους από 110.000 μαθητές και 690 σχολεία σε όλη την Ελλάδα προσφέροντας περισσότερα από 15 εκατομμύρια γεύματα. Την περσινή σχολική χρονιά καλύψαμε 100 σχολεία και 6.127 μαθητές», αναφέρει στο protothema.gr η Αφροδίτη, Βελουδάκη, Γενική Διευθύντρια του Ινστιτούτου Prolepsis.
«Ωστόσο, η ανάγκη ήταν πολύ μεγαλύτερη. Είναι χαρακτηριστικό, ότι μόνο πέρυσι 1.216 σχολεία από όλη την Ελλάδα αιτήθηκαν να ενταχθούν στο Πρόγραμμα, αριθμός που αντιστοιχεί σε 112.321 μαθητές. Κάτι ανάλογο, αναμένουμε να συμβεί και φέτος. Τα σχολεία που συμμετέχουν στο πρόγραμμα επιλέγονται με αυστηρά κοινωνικοοικονομικά κριτήρια, όπως το μέσο οικογενειακό εισόδημα και ο δείκτης ανεργίας ανά περιοχή και ταχυδρομικό κωδικό, οι αναφορές που υποβάλλουν οι διευθυντές των σχολείων προς το Ινστιτούτο Prolepsis, αλλά κυρίως τα ειδικά ερωτηματολόγια που συμπληρώνουν οι γονείς των μαθητών όπου καταγράφεται ο βαθμός της ανάγκης για σίτιση» συμπληρώνει η Γενική Διευθύντρια του Ινστιτούτου.
Η εμπειρία
H διαδικασία έχει ως εξής: Τα γεύματα μοιράζονται κάθε πρωί στο σχολείο, ώστε τα παιδιά να τα καταναλώσουν στο πρώτο μεγάλο διάλειμμα (09:40). Στόχος είναι να εξασφαλιστεί ότι τα παιδιά μπορούν να παρακολουθούν τα μαθήματά τους απρόσκοπτα και συγκεντρωμένα. Τα διαιτολόγια σχεδιάζονται από την επιστημονική ομάδα του Ινστιτούτου, έτσι ώστε να είναι υγιεινά και να καλύπτουν σημαντικό μέρος των διατροφικών αναγκών των μαθητών (21-33% ημερήσιων αναγκών σε ενέργεια), ανάλογα με την ηλικία τους. Περιλαμβάνουν σάντουιτς με κοτόπουλο, τυρί ή αυγό και λαχανικά και φρούτο πλυμένο και πακεταρισμένο σε καθημερινή βάση και 2 με 3 φορές την εβδομάδα γάλα ή γιαούρτι. Όλα τα γεύματα είναι ελληνικά και παρασκευάζονται από την προηγούμενη μέρα, ειδικά για το Πρόγραμμα, από επιλεγμένους προμηθευτές με αγνές πρώτες ύλες. Παράλληλα, εφαρμόζονται εξαιρετικά αυστηρές προδιαγραφές: αποκλειστική χρήση ελαιόλαδου, αλεύρι ολικής άλεσης, χωρίς συντηρητικά ή άλλα πρόσθετα. Επίσης, πραγματοποιείται συνεχής έλεγχος και πιστοποίηση της ποιότητας και της ασφάλειας των γευμάτων, αλλά και της τήρησης των προβλεπόμενων διαδικασιών του Προγράμματος. Πραγματοποιούνται καθημερινές επισκέψεις στα σχολεία, τηλεφωνική επικοινωνία, δειγματοληπτικές αναλύσεις, τακτικές επισκέψεις και έλεγχοι στους προμηθευτές.
Σύμφωνα με την Αφροδίτη Βελουδάκη, αλλά και τους εκπαιδευτικούς των σχολείων στα οποία εφαρμόζεται το πρόγραμμα, είναι εντυπωσιακή η βελτίωση του βάρους και των διατροφικών συνηθειών των παιδιών.
«Αλλάζει η κουλτούρα στην εκπαίδευση όταν όλοι καταναλώνουν το ίδιο υγιεινό γεύμα, την ίδια χρονική στιγμή και αλληλοεπιδρούν. Μέσα από το Πρόγραμμα έχει αλλάξει το κλίμα στο σχολείο, η ψυχολογία των παιδιών, τα παιδιά είναι πιο χαρούμενα», επιβεβαιώνουν και οι δύο πλευρές.
Οι μαθητές του 106ου Νηπιαγωγείου Αθηνών συγκαταλέγονται σε εκείνους που απολαμβάνουν τα οφέλη των υγιεινών γευμάτων του Προγράμματος ΔΙΑΤΡΟΦΗ και η Προϊσταμένη του Νηπιαγωγείου, Αργεντίνη Νομικού, περιγράφει την εμπειρία από το «τελετουργικό» της διαδικασίας. «Την ώρα του πρωινού, η ίδια ομάδα υπηρεσίας της κάθε ημέρας που αποτελείται από μαθητές, αναλαμβάνει ρόλους. Άλλος είναι ο γαλατάς που μοιράζει τα γάλατα, άλλος ο μανάβης, που μοιράζει τα φρούτα, άλλος ο φούρναρης που μοιράζει τα σάντουιτς και τις πίτες. Η διαδικασία ενθουσιάζει τα παιδιά».
«Ήταν μεγάλη η χαρά της κόρης μου κάθε πρωί που έφτανε το γεύμα στο σχολείο. Εγώ η ίδια, μάλιστα, την έχω παρακολουθήσει, λίγο προτού φύγω και την αφήσω, να οργανώνει τα τρόφιμα στο ψυγείο μαζί με τους συμμαθητές της», δηλώνει χαρακτηριστικά η Γιολάντα Μπάμπουλη, μητέρα μαθήτριας του σχολείου.
Πάντως, η Διευθύντρια του Ινστιτούτου Prolepsis, σπεύδει να αναδείξει και την ανάγκη της συμβολής των γονέων στην ενημέρωση των παιδιών τους αναφορικά με θέματα υγιεινής διατροφής, αλλά και πρωτοβουλιών όπως αυτή της ΑΒ Βασιλόπουλος να διαθέτει δωρεάν φρέσκα φρούτα για παιδιά στα καταστήματά της και αναφέρεται στην έμπρακτη στήριξη της εταιρείας όλα αυτά τα χρόνια.
«Οι άνθρωποι της ΑΒ έχουν αγκαλιάσει το Πρόγραμμα. Στηρίζουν με ευαισθησία και συνέπεια κάθε χρόνο χιλιάδες μαθητές και τις οικογένειές τους, ενισχύοντας παράλληλα με έμπρακτο τρόπο το μήνυμα της υγιεινής διατροφής. Είναι συγκινητικό πώς μία εταιρεία με ιστορία συνυφασμένη με την προσφορά στον συνάνθρωπο, αλλά και με την προώθηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής, κατανόησε αυτή την ανάγκη».
Από την πλευρά της, η Υπεύθυνη Εταιρικής Επικοινωνίας & Υπευθυνότητας της ΑΒ Βασιλόπουλος, Αλεξία Μαχαίρα σημειώνει: «Όταν πριν από 5 χρόνια, ξεκινήσαμε τη συνεργασία μας με το Ινστιτούτο Prolepsis, νιώσαμε αμέσως τη σιγουριά ότι μοιραζόμαστε από κοινού σημαντικές αξίες, όπως τη φροντίδα για τις νέες γενιές, τη σημασία της εκπαίδευσης στην υγιεινή διατροφή και βεβαίως την προσφορά στην κοινωνία με σεβασμό και ευθύνη. «Σε αυτό το πλαίσιο», συμπληρώνει η Αλεξία Μαχαίρα, «συνεχίζουμε και φέτος τη συνεργασία μας για 6η συνεχή χρονιά, μέσω του Προγράμματος ΔΙΑΤΡΟΦΗ, για να προσφέρουμε καθημερινά καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, ένα θρεπτικό γεύμα σε χιλιάδες παιδιά νηπιαγωγείων και δημοτικών σχολείων σε όλη τη χώρα. Η εκπαίδευση των μικρών μας φίλων στην υγιεινή & ισορροπημένη διατροφή, σε συνδυασμό με τη συνεισφορά μας στην καταπολέμηση της επισιτιστικής ανασφάλειας στη χώρα μας, μας γεμίζει χαρά και ικανοποίηση. Γιατί για εμάς, ο άνθρωπος είναι πάντα στο κέντρο».
«Όχι» στην παραδοσιακή ελληνική διατροφή τα Ελληνόπουλα
Με βάση πρόσφατες μελέτες σε παιδιά και εφήβους στην Ελλάδα αναδεικνύεται ότι δυστυχώς τα παιδιά στη χώρα μας απομακρύνονται από την παραδοσιακή ελληνική διατροφή. Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται ότι ο βαθμός προσκόλλησης στη μεσογειακή διατροφή (όπως εκφράζεται με τον δείκτη KidMed score) είναι πολύ χαμηλός ή χαμηλός. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν διεξαχθεί σε Ισπανία, Ιταλία, Κύπρο, Πορτογαλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Τουρκία, Χιλή, Μεξικό, καθώς επίσης και δύο πολυκεντρικές μελέτες σε 8 Ευρωπαϊκές χώρες, παρατηρείται μεταβλητότητα στο βαθμό προσκόλλησης των παιδιών και των εφήβων στο Μεσογειακό πρότυπο διατροφής. Ωστόσο, αρκετές από αυτές τις μελέτες δείχνουν ότι οι διατροφικές συνήθειες των παιδιών απομακρύνονται από το υγιεινό πρότυπο της Μεσογειακής διατροφής. Σύμφωνα με μελέτη σε παιδιά 11 ετών σε 9 Ευρωπαϊκές χώρες, μόνο το 6-24% των παιδιών έφτασαν τον στόχο κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών που έχει τεθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) για την κατανάλωση 400 γραμμαρίων φρούτων και λαχανικών ημερησίως.
Σημείωση:
Το έργο του Ινστιτούτου Προληπτικής Περιβαλλοντικής και Εργασιακής Ιατρικής, Prolepsis, ξεκίνησε το 1990, όταν ιδρύθηκε από την Καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής Αθηνών και Πρόεδρο του Ινστιτούτου, κυρία Αθηνά Λινού. Το όραμα και ο στόχος ήταν να δημιουργηθεί ένας οργανισμός, που θα έχει ηγετικό ρόλο στην εφαρμοσμένη δημόσια υγεία στην Ελλάδα και θα συμβάλλει στην προώθηση της ποιότητας της ζωής και της υγείας όλων των Ελλήνων. Από τότε έως και σήμερα, λοιπόν, το Ινστιτούτο ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της δημόσιας υγείας μέσα από ακαδημαϊκή έρευνα, εκπαιδευτικές δράσεις, αλλά και με ένα ανθρωπιστικό έργο μεγάλης κλίμακας, όπως είναι το Πρόγραμμα ΔΙΑΤΡΟΦΗ το οποίο ξεκίνησε το 2012 με Ιδρυτικό Δωρητή το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
