Συνέντευξη στην Τίνα Μανδηλαρά
Ο Φεντερίκο Φελίνι, σημείο αναφοράς και πηγή έμπνευσης για τον κινηματογράφο σε όλα τα επίπεδα, αφήνει μια τεράστια πνευματική κληρονομιά που φαίνεται να προωθεί και να σέβεται στο ακέραιο η ανιψιά του Φραντσέσκα Φάμπρι Φελίνι. Ως κεντρικός συντελεστής του πρότζεκτ “Campari Red Diaries 2021: Fellini Forward” που λανσάρει το Campari, το οποίο στηρίζει έμπρακτα το σινεμά, η Φραντσέσκα βοήθησε ως σύμβουλος και μαζί με τη χρήση της τεχνολογίας κατάφεραν να δημιουργήσουν μια ταινία-ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε στο πρόσφατο 78ο Φεστιβάλ της Βενετίας.
Η ταινία*, που μπορούμε να παρακολουθήσουμε online, συνδυάζει το παρελθόν με το παρόν, όπως ακριβώς το Campari, μια διαχρονική αξία που είναι πάντα σύγχρονη. Τα γυρίσματα έγιναν, όπως ήταν φυσικό στη Ρώμη, ενώ πολλοί από τους συντελεστές είχαν υπάρξει συνεργάτες του Φελίνι. Για πρώτη φορά έγινε εκτεταμένη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) καθώς το Campari έδωσε την ευκαιρία στους δημιουργούς της ταινίας να έχουν στη διάθεσή τους όλα τα μέσα ώστε να αναπαραστήσουν με ακρίβεια τον περίτεχνο κόσμο του Ιταλού δημιουργού.
Λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη τη μακρά και στενή σχέση που είχε το διάσημο ποτό με τον ίδιο τον Φελίνι καθώς είχε συνεργαστεί σε ένα διαφημιστικό που άφησε εποχή το 1984 είχε κανείς πολλούς λόγους να προσδοκά ένα άκρως εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Το “Πρώτο Θέμα” συνομίλησε με τη ανιψιά του Φελίνι Φραντσέσκα γι΄ αυτήν την άκρως εντυπωσιακή και πρωτοποριακή συνεργασία.
Στο εντυπωσιακό αυτό πρότζεκτ “Campari Red Diairies 2021” το Campari δείχνει να επιβεβαιώνει τη σφραγίδα που έχει αφήσει στον πολιτισμό συμβάλλοντας στην ανάδειξη της τεράστιας κληρονομιάς που αφήνει ο Φελίνι στο σινεμά. Πώς αλήθεια προέκυψε η δική σας συμβολή στο συγκεκριμένο πρότζεκτ;
Όταν το Campari με προσέγγισε και μου μίλησε για το πρότζεκτ Felini Forward, ένιωσα πραγματικά μεγάλη τιμή που σκέφτηκαν να προωθήσουν και να υλοποιήσουν ένα τέτοιο σχέδιο αλλά την ίδια στιγμή δεν μπορώ να σας κρύψω ότι δυσκολεύτηκα κιόλας καθώς η ευθύνη αυτού του εγχειρήματος ήταν τεράστια και επρόκειτο για μια εντελώς πρωτοποριακή ιδέα. Συζητήσαμε, όμως, πολύ διεξοδικά το κόνσεπτ σε όλες τις πτυχές του, όπως το ότι θα επρόκειτο ουσιαστικά για μια σύμπραξη ανάμεσα στην ανθρώπινη και την τεχνητή νοημοσύνη και όχι απλώς για την παραχώρηση του ρόλου του σκηνοθέτη εξολοκλήρου σε μια μηχανή. Ειδικά ύστερα από τις κουβέντες που είχα με τους υπόλοιπους συντελεστές της μεγάλης κληρονομιάς του Φελίνι και τους διάφορους συνεργάτες του, οι οποίοι ένιωσαν ετράστιο ενθουσιασμό με το πρότζεκτ, ήμουν πολύ χαρούμενη που δέχτηκα να λάβω μέρος.
Οπότε τι μπορεί, αλήθεια, να περιμένει ο θεατής από αυτή την εντυπωσιακή συνεργασία ανάμεσα στον ανθρώπινο παράγοντα (δηλαδή τους διάφορους συντελεστές όπως τη Unit 9, τους σκηνοθέτες κλπ) και την τεχνητή νοημοσύνη; Πιστεύετε ότι το πρωτοποριακό αυτό ντοκιμαντέρ εξετάζει όντως όλες τις πτυχές της δημιουργικής ευφυίας του δημιουργού Φεντερίκο Φελίνι;
Πιστεύω πραγματικά ότι στο “Fellini Forward” ο θείος μου Φεντερίκο αποθεώνεται με νέους, πρωτοποριακούς και η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης μας ανοίγει νέους δρόμους εξερεύνησης.
Είναι, επίσης, πολύ ωραίος ο τρόπος που συνδυάζετε το παρελθόν με το μέλλον και είναι επίσης συγκινητικό το ότι παλιοί συνεργάτες του Φελλίνι λαμβάνουν μέρος σε αυτό το πρότζεκτ. Πού ακριβώς έγκειται η συνεισφορά τους;
Ο πολυβραβευμένος και φημισμένος κεντρικός καμεραμάν του Φελίνι Μπλάσκο Τζουράτο (Οι Κλόουν, 1970), ο τρεις φορές βραβευμένος με Όσκαρ σκηνογράφος Ντάντε Φερέτι (Πρόβα Ορχήστρας, 1978, Πόλη των Γυναικών, 1980, Και το πλοίο φεύγει, 1983, Τζίντζερ και Φρεντ, 1986, Η φωνή του φεγγαριού 1990) καθώς και ο καλός του φίλος Λουίτζι Πίκολο ήταν οι άνθρωποι που συνέτρεχαν καθ’ όλη τη διάρκεια του πρότζεκτ δίνοντας συμβουλές και λέγοντας τι είναι πραγματικά “φελινικό” και τι όχι. Γνωστοί και ως οι “ειδικοί” η συμβολή τους ήταν πολύ καίρια στην όλη προσπάθεια και στα γυρίσματα του Fellini Forward καθώς προσέφεραν τη δική τους εμβριθή ματιά στο έργο και τη ζωή του σπουδαίου Μαέστρο-όπως επίσης ήταν αυτοί που έπαιξαν τον κεντρικό ρόλο στο εργαστήρι της Τεχνητής Νοημοσύνης, δηλαδή μια στρογγυλή τράπεζα που δημιουργήθηκε στα πλαίσια του ντοκιμαντέρ.
Μπορείτε, επίσης, να μας εξηγήσετε με ποιο τρόπο βοήθησε ο αλγόριθμος στη συγγραφή του σεναρίου και ποιος ήταν ο δικός σας ρόλος, δηλαδή πως βοηθήσατε εσείς στο να υλοποιηθεί κάτι τέτοιο;
Ένα μεγάλο μέρος του ρόλου μου στο πρότζεκτ συνίστατο στη συγγραφή του αρχικού σεναρίου, το οποίο στη συνέχεια ετίθετο στη διάθεση της μηχανής τεχνητής νοημοσύνης-η οποία είχε μάθει πως ακριβώς δουλεύονταν εσωτερικά τα έργα που εμπνεόταν ο θείος μου. Πηγή έμπνευσης αυτής της εξιστόρησης ήταν πραγματικά γεγονότα που σφράγισαν τη ζωή του Φελίνι από τη ζωή του, την παιδική του ηλικία αλλά και τα νεανικά του χρόνια. Από τότε που πρωτοεπισκέφθηκε το σινεμά μέχρι τη μεταπολεμική περίοδο όταν ο Φεντερίκο Φελίνι δούλευε στη Ρώμη ως σχεδιαστής.
Επίσης βοήθησα την ομάδα παραγωγής να έρθει σε επαφή με μερικά μέλη του συνεργείου του Φελίνι, οι οποίοι συνέβαλαν από κοινού στο πρότζεκτ όπως ο τρεις φορές βραβευμένος με Όσκαρ σκηνογράφος Ντάντε Φερέτι και ο Μπλάσκο Τζουράτο, ο οποίος αρχικά ήταν ο κεντρικός οπερατέρ του στους Clowns το 1970 και στη συνέχεια διευθυντής φωτογραφίας. Ήμουν διαθέσιμη ανά πάσα στιγμή στο να προσφέρω κάθε είδους συμβουλής αναφορικά με το έργο του θείου και να τους εξηγήσω το know-how αναφορικά με το casting, τα γυρίσματα ή τα κουστούμια.
Βέβαια όλοι εμείς που δεν είμαστε εξοικειωμένοι με την τεχνητή νοημοσύνη εκπλαγήκαμε όταν είδαμε ότι μπορεί να προσφέρει συμβουλές ακόμα και στο ότι πρέπει να αλλάξουν οι κεντρικοί πρωταγωνιστές σε κάποια σημεία του ντοκιμαντέρ ή να βοηθήσει στο να αναπαραχθούν με ακρίβεια σκηνές που έχουν γράψει ιστορία στο σινεμά όπως η περίφημη σκηνή του ονείρου στο 8 ½ . Πώς αλήθεια μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να βοηθήσει να καταλάβουμε τον πολύπλοκο χαρακτήρα του Μαέστρο και της τέχνης του;
Η μηχανή τεχνητής νοημοσύνης βοήθησε κατά πολύ στο να μελετηθούν διαφορετικές πτυχές του θείου Φεντερίκο κυρίως λόγω της ικανότητας της να αναλύει έναν τεράστιο αριθμό δεδομένων, που δεν θα κατάφερναν να κάνουν χιλιάδες άνθρωποι. Η τεχνητή νοημοσύνη αναδημιουργεί διαφορετικές εκδοχές της δημιουργικής ευφυίας του θείου μου με δυο τρόπους: ο πρώτος έχει να κάνει με τα νούμερα και τη λογική. Κατάφερε να συγκεντρώσει όλες τις σταθερές της κινηματογράφησης του όπως πως ακριβώς χρησιμοποιούσε την κάμερα, που την τοποθετούσε, τι λέξεις χρησιμοποιούσε σε συγκεκριμένα σενάρια.
Επίσης συνέβαλε τα μάλα όσον αφορά τη συναισθηματική του ευφυία. Αυτό που αντιλήφθηκε είναι ότι στις ταινίες έθετε στο επίκεντρο της αφήγησης τον ίδιο τον εαυτό του γι΄ αυτό το ανέδειξε ως κεντρικό σημείο στην ταινία μικρού μήκους “Το στόμα της αλήθειας”. Αυτό πραγματικά με εξέπληξε. Το βρήκα πραγματικά συναρπαστικό που μια μηχανή μπορούσε να δώσει τόσες εκδοχές σεναρίου και επιλογής σκηνών.
Έχει πάντως κανείς την αίσθηση ότι αυτό το πολύχρωμο, μαγικό και ονειρικό σινεμά που δημιούργησε ο Φελίνι στην καρδιά της ιστορίας του παγκόσμιου κινηματογράφου είναι σήμερα περισσότερο απαραίτητο από ποτέ-ειδικά σε αυτό τον απομαγευμένο κόσμο που ζούμε. Πιστεύετε αλήθεια ότι λειτουργεί στους θεατές και με τρόπο θεραπευτικό;
Απολύτως το πιστεύω. Η τεράστια περιέργεια του θείου μου Φεντερίκο αλλά και η μόνιμη ικανότητα του να εκπλήσσει και να αναρωτιέται πάνω σε όσα συμβαίνουν είναι το μεγάλο μυστικό του καλλιτέχνη αλλά και το τεράστιο μάθημα που μας κληροδότησε.
*Η ταινία θα είναι σύντομα διαθέσιμη στο Cinobo