Συνομιλία με τον Λουκά Τσούκαλη, πρόεδρο του ΕΛΙΑΜΕΠ και συντονιστή της ομάδας εργασίας με αντικείμενο το μέλλον της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Συμπληρώθηκαν 40 χρόνια από το 1981, όταν η Ελλάδα έγινε το 10ο μέλος της Ευρωπαϊκής Eνωσης. Η ένωση της χώρας με την ευρωπαϊκή οικογένεια και η συμμετοχή στους θεσμούς της σηματοδότησε μια νέα ποιότητα στην καθημερινότητα των πολιτών. Πώς, όμως, μέλλει να εξελιχθεί το ευρωπαϊκό εγχείρημα σε βάθος εικοσαετίας; Η Επιτροπή «Ελλάδα 2021» με εμβληματική δράση της το Forum «Η Ελλάδα το 2040» επιχειρεί να σκιαγραφήσει τις πιθανές εξελίξεις στη Ε.Ε., να χαρτογραφήσει τις δυνατότητες και τις προοπτικές της Ελλάδας σε αυτή ώστε να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του μέλλοντος.
Ο κ. Λουκάς Τσούκαλης, πρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ και καθηγητής στη Σχολή Διεθνών Υποθέσεων στο Πανεπιστήμιο Sciences Po στο Παρίσι, στο πλαίσιο του Forum «Η Ελλάδα το 2040», συντονίζει την ομάδα εργασίας «Η Ελλάδα στην Ευρώπη». Συνομιλούμε μαζί του.
– Ποιο είναι σήμερα το περίφημο ευρωπαϊκό διακύβευμα (σε σχέση με τη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης); Η Ευρώπη πέρασε μέσα από μεγάλες κρίσεις τα τελευταία χρόνια, την κρίση του ευρώ, τη μεταναστευτική κρίση που ακολούθησε και πιο πρόσφατα την πανδημία. Δοκιμάστηκε πολύ σε μια εποχή αυξανόμενης αμφισβήτησης των πάντων που εκφράστηκε και με την άνοδο των λεγόμενων αντι-συστημικών κομμάτων. Η Ελλάδα βρέθηκε συχνά στο επίκεντρο αυτών των κρίσεων ως ο αδύναμος κρίκος της ευρω-αλυσίδας. Ευτυχώς, η Ευρώπη άντεξε, άντεξε και η Ελλάδα. Μέσα από τις κρίσεις η Ευρώπη αλλάζει. Σίγουρα αλλάζει και η δική μας χώρα. Και πρέπει να αλλάξει, σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών στην οποία καλούμαστε να κάνουμε δύσκολες επιλογές. Αυτό είναι -ή θα έπρεπε να είναι- το πρόταγμα της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης που προφανώς μας αφορά άμεσα και στην οποία θα πρέπει να συμμετάσχουμε ενεργά.
– Πώς προβλέπετε ότι θα είναι για την Ελλάδα η επόμενη μέρα στην Ε.Ε.;
Στην ομάδα εργασίας που συστήσαμε με θέμα «Η Ελλάδα στην Ευρώπη το 2040» συμμετέχουν συμπατριώτες μας με βαθιά γνώση και πρακτική εμπειρία των ευρωπαϊκών πραγμάτων. Μερικοί ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα, άλλοι στο εξωτερικό. Στόχος μας είναι να παρουσιάσουμε μια έκθεση με διαφορετικά σενάρια και επιλογές τόσο για την Ελλάδα όσο και την Ε.Ε. γενικότερα την οποία θα παρουσιάσουμε στο μεγάλο Forum τον Οκτώβριο στην Αθήνα. Θέλω να πιστεύω ότι θα έχουμε αρκετά ενδιαφέροντα πράγματα να πούμε, αλλά επιτρέψτε μου να κρατήσουμε τις εκπλήξεις για αργότερα!
– Τι νομίζετε ότι περιμένουν οι νέοι από την Ευρώπη; Δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στις απόψεις και τις προσδοκίες των νέων, μελετώντας τα στοιχεία που προκύπτουν από τις έρευνες. Φυσικό είναι, άλλωστε, για τα επόμενα 20 χρόνια μιλάμε, τα οποία αφορούν κυρίως τα παιδιά μας. Αυτήν την ήδη πολύ ταλαιπωρημένη γενιά που προσπαθεί να ξεκινήσει τη δική της ζωή πατώντας σε ένα ατέλειωτο ναρκοπέδιο αλλεπάλληλων κρίσεων. Σκεφτείτε μόνο τι είχαν να αντιμετωπίσουν τα τελευταία δέκα χρόνια οι σημερινοί 20ρηδες ή και 30ρηδες, ιδιαίτερα στη χώρα μας. Οι νέες γενιές είναι πολύ πιο ανοικτές στον κόσμο έξω από τα σύνορά μας και πιο ανεκτικές προς το διαφορετικό. Κι αυτές οι γενιές αισθάνονται -τουλάχιστον πολλοί νέοι σήμερα- ότι το σύστημα γενικότερα που χτίσαμε δεν τους αφορά. Αν δεν ακούσουμε τις φωνές τους και -συχνά την οργή τους- και δεν μπορέσουμε να τους προτείνουμε κάτι ουσιαστικά διαφορετικό που θα είναι και δικό τους, θα έχουμε χάσει τελείως το παιχνίδι με απρόβλεπτες συνέπειες για όλους μας.
– Ποια Ε.Ε. τελικά χρειαζόμαστε; Η Ε.Ε. συχνά απογοητεύει γιατί δυσκολεύεται πολύ να πάρει αποφάσεις και οι αποφάσεις είναι πάντα προϊόν συμβιβασμών. Κι εμείς στην Ελλάδα του απόλυτου δεν είμαστε εξοικειωμένοι με την έννοια του συμβιβασμού. Σε μια πολύ δύσκολη γειτονιά, με μια ευάλωτη οικονομία και σχετικά αδύναμους θεσμούς, η Ελλάδα χρειάζεται μια ισχυρή Ε.Ε. που λειτουργεί συνεκτικά, με κοινές πολιτικές και αλληλεγγύη στο εσωτερικό της καθώς και ενεργό ρόλο στα διεθνή δρώμενα. Αυτό είναι το ζητούμενο.
